Wydawca treści
Polskie lasy
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
fot. Paweł Fabijański
Polska jest w europejskiej czołówce, jeśli chodzi o powierzchnię lasów. Zajmują one 29,2 proc. terytorium kraju, rosną na obszarze 9,1 mln ha. Zdecydowana większość to lasy państwowe, z czego prawie 7,6 mln ha zarządzane jest przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe.
W Polsce lasów wciąż przybywa. Lesistość kraju zwiększyła się z 21 proc. w roku 1945 do 29,2 proc. obecnie. Od roku 1995 do 2011 powierzchnia lasów zwiększyła się o 388 tys. ha. Podstawą prac zalesieniowych jest „Krajowy program zwiększania lesistości", zakładający wzrost lesistości do 30 proc. w 2020 r. i do 33 proc. w 2050 r. Lasy Polski są bogate w rośliny, zwierzęta i grzyby. Żyje w nich 65 proc. ogółu gatunków zwierząt.
Lasy rosną w naszym kraju na glebach najsłabszych, głównie z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach. Wpływa to na rozmieszczenie typów siedliskowych lasu w Polsce. Ponad 55 proc. powierzchni lasów zajmują bory. Na pozostałych obszarach występują siedliska lasowe, głównie mieszane. Ich niewielką część stanowią olsy i łęgi – niewiele ponad 3 proc.
W latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc.
Na terenach nizinnych i wyżynnych najczęściej występuje sosna. Rośnie ona na 64,3 proc. powierzchni leśnej w PGL LP oraz na 57,7 proc. lasów prywatnych i gminnych. W górach przeważa świerk (zachód) oraz świerk z bukiem (wschód). Dominacja sosny wynika ze sposobu prowadzenia gospodarki leśnej w przeszłości. Kiedyś monokultury (uprawy jednego gatunku) były odpowiedzią na duże zapotrzebowanie przemysłu na drewno. Takie lasy okazały się jednak mało odporne na czynniki klimatyczne. Łatwo padały również ofiarą ekspansji szkodników.
W polskich lasach systematycznie zwiększa się udział innych gatunków, głównie liściastych. Leśnicy odeszli od monokultur – dostosowują skład gatunkowy drzewostanu do naturalnego dla danego terenu. Dzięki temu w latach 1945-2011 powierzchnia drzewostanów liściastych na terenach PGL LP wzrosła z 13 do ponad 28,2 proc. Coraz częściej występują dęby, jesiony, klony, jawory, wiązy, a także brzozy, buki, olchy, topole, graby, osiki, lipy i wierzby.
W naszych lasach najczęściej występują drzewostany w wieku od 40 do 80 lat. Przeciętny wiek lasu wynosi 60 lat. Coraz więcej jest drzew dużych, liczących ponad 80 lat. Od końca II wojny światowej ich powierzchnia wzrosła z 0,9 mln ha do prawie 1,85 mln ha.
Raporty o stanie lasów w Polsce
Najnowsze aktualności
Bardzo rzadka roślina - zaraza wielka (Orobanche elatior) odnaleziona na odtwarzanych w Nadleśnictwie Strzałowo murawach kserotermicznych.
Bardzo rzadka roślina - zaraza wielka (Orobanche elatior) odnaleziona na odtwarzanych w Nadleśnictwie Strzałowo murawach kserotermicznych.
Chaber driakiewnik - żywiciel zarazy
W trakcie szkolenia z zakresu ochrony różnorodności gatunkowej roślin prowadzonego na terenie N-ctwa Strzałowo dla pracowników Nadleśnictwa Szczytno odnaleziono bardzo rzadką roślinę. Odkrycia dokonali pracownicy N-ctwa Szczytno, natomiast oznaczenia dokonał autor tej notatki.
Zaraza wielka to bezzieleniowa roślina pasożytnicza z rodziny zarazowatych. Jest pasożytem korzeniowym żyjącym pod ziemią i z rośliny żywicielskiej za pomocą specjalnie przystosowanych ssawek pobiera rozpuszczone w wodzie sole mineralne oraz związki organiczne. Ponieważ zarazy korzystają z zasobów pokarmowych innej rośliny wobec tego nie muszą w skomplikowanym systemie fotosyntezy produkować chlorofilu. W celu reprodukcji i zachowania gatunku wytwarzają tylko nadziemny bezzieleniowy pęd, na którym są kwiaty i zredukowane do niewielkich brązowych łusek liście. Nasiona zarazy kiełkują tylko wtedy, jeżeli znajdą się w pobliżu rośliny żywicielskiej. Zdaniem polskich naukowców zaraza wielka pasożytuje wyłącznie na chabrze driakiewniku (Centaurea scabiosa). Odnalezione w Nadleśnictwie Strzałowo dwa pędy zarazy wielkiej rosły rzeczywiście w pobliżu wyżej wymienionego gatunku chabra.
Zaraza wielka w Polsce występuje bardzo rzadko. Według najnowszej Czerwonej listy roślin zagrożonych w Polsce od 2016 roku przyznano jej kategorię EN co oznacza, że gatunek ten uznano za zagrożony wymarciem. Według danych zawartych w Atlasie rozmieszczenia roślin naczyniowych Polski autorstwa A. i M. Zając 2001 roku zarazę wielką stwierdzono na nie więcej niż 100 stanowiskach (dane te zawierają również informacje historyczne). Natomiast wg „Klucza do oznaczania roślin naczyniowych" L. Rutkowskiego z 2011 liczba stanowisk tego gatunku w Polsce mieści się w zakresie od 1 do 10. Jaka jest rzeczywiście jej liczebność naprawdę nie wiadomo.
Wiadomo natomiast na pewno, że zabiegi związane z odtwarzaniem muraw kserotermicznych i niewielkich płatów świetlistych dąbrów prowadzone na terenie Nadleśnictwa Strzałowo przynoszą ewidentne efekty między innymi w postaci pojawiania się bardzo rzadkich i cennych przyrodniczo gatunków roślin.
